ถั่ว

๑

น. ชื่อไม้เถาหลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Leguminosae ใช้ฝักหรือ เมล็ดเป็นอาหาร เช่น ถั่วเขียว [Vigna radiata (L.) R. Wilezek] ถั่วเหลืองหรือถั่วแระ [Glycine max (L.) Merr.]. ถั่วคร้า ดู ไก่เตี้ย. ถั่วค้าง ดู ถั่วฝักยาว. ถั่วงอก น. เมล็ดถั่วเขียวหรือเมล็ดถั่วเหลืองที่เอามาเพาะให้งอก แล้วใช้เป็นอาหารต่างผัก, ถั่วเพาะ ก็เรียก. ถั่วดำ น. เมล็ดแก่ของถั่วฝักยาวชนิดที่เมล็ดสีดำ [Vigna unguiculata (L.) Walp. subsp. cylindrica (L.) Van Elseltine] ในวงศ์ Leguminosae. ถั่วน้อย ดู ถั่วลันเตา. ถั่วนา ดู กระด้าง ๑ (๑). ถั่วเน่า (ถิ่น-พายัพ) น. ถั่วเหลือง, ถั่วเหลืองที่ทำเป็นเต้าเจี้ยวเป็น แผ่นตากแห้ง. ถั่วแปบ น. ชื่อไม้เถาชนิด Dolichos lablab L. ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีม่วงฝักแบน ๆ; ชื่อขนมชนิดหนึ่งทำด้วยแป้งข้าวเหนียวต้ม คลุกกับมะพร้าว มีไส้ถั่วเขียวเราะเปลือกนึ่ง มีลักษณะแบน ๆ คล้ายถั่วแปบ โรยงา น้ำตาล. ถั่วแปบช้าง น. ชื่อไม้เถาชนิด Afgekia sericea Craib ในวงศ์ Leguminosae พบทางภาคอีสาน ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย หลายใบ ด้านล่างของใบมีขนสีขาวเป็นมันเลื่อม ดอกเป็นช่อตั้ง สีชมพู ฝักสั้นป้อม แบน ปลูกเป็นไม้ประดับตามบ้าน. ถั่วฝักพร้า ดู ถั่วพร้า. ถั่วฝักยาว น. ชื่อถั่วชนิด Vigna unguiculata (L.) Walp. subsp. sesquipedalis (L.) Verdc. ในวงศ์ Leguminosae ฝักกลมยาวคล้าย ฝักแค, ถั่วค้าง ก็เรียก. ถั่วพร้า น. ชื่อถั่วชนิด Canavalia gladiata (Jacq.) DC. ในวงศ์ Leguminosae ฝักยาวแบนคล้ายมีด กินได้, ถั่วฝักพร้า ก็เรียก. ถั่วพู น. ชื่อถั่วชนิด Psophocarpus tetragonolobus (L.) DC. ในวงศ์ Leguminosae ฝักมีครีบตามยาว ๔ ครีบ. ถั่วเพาะ ดู ถั่วงอก. ถั่วแม่ตาย ดู ถั่วเหลือง. ถั่วยี่สง ดู ถั่วลิสง. ถั่วแระ ดู ถั่วเหลือง. ถั่วลันเตา น. ชื่อถั่วชนิด Pisum sativum L. ในวงศ์ Leguminosae เป็นไม้เถา มีมือเกาะ ยอดและฝักอ่อนใช้กินเป็นผัก พันธุ์ฝักเล็ก ดอกสีขาว พันธุ์ฝักใหญ่ ดอกสีชมพูอมม่วงหรือสีอื่น ๆ, ถั่วน้อย ก็เรียก. (ลัน ย่อมาจาก ฮอลแลนด์ หรือ ฮอลันดา, เตา มาจาก เต้า ในภาษาจีน). ถั่วลิสง น. ชื่อถั่วชนิด Arachis hypogaea L. ในวงศ์ Leguminosae มีฝักอยู่ใต้ดิน, ถั่วยี่สง ก็เรียก. ถั่วเหลือง น. ชื่อถั่วชนิด Glycine max Merr. ในวงศ์ Leguminosae ฝักเป็นขน เมล็ดสีเหลืองให้น้ำมัน, ถั่วแม่ตาย หรือ ถั่วแระ ก็เรียก. ๒ น. ชื่อการพนันอย่างหนึ่ง ใช้ถ้วยครอบเบี้ย โดยมากใช้เบี้ยจั่น เมล็ดมะขาม หรือ เมล็ดละหุ่งเป็นต้น แล้วแจงออกเป็นคะแนน ทีละ ๔ ครั้งสุดท้ายถ้าเหลือ ๑ เรียกว่า ออกหน่วย ถ้าเหลือเศษ ๒, ๓ เรียกว่า ออก ๒ ออก ๓ ถ้าเหลือ ๔ เรียกว่า ออกครบ มีประตู แทง ๔ ประตู คือ หน่วย สอง สาม และครบ ส่วนวิธีแทงได้นำวิธี แทงโปมาใช้ มี เหม็ง กั๊ก เลี่ยม อ๋อ ชั้ว ถ่อ และ อา, โปกำ ก็เรียก.