ตบ

๑

น. ชื่อไม้น้ำในวงศ์ Pontederiaceae มี ๒ ชนิด คือ ชนิด Monochoria hastata (L.) Solms ขึ้นตามท้องนาที่แฉะและน้ำนิ่ง ดอกสีน้ำเงิน ยอดอ่อนและดอกกินได้, คำสุภาพเรียกว่า ผักสามหาว, และชนิด Eichhornia crassipes (C. Martius) Solms-Laub. ขึ้นตามลำน้ำ ทั่วไป ดอกสีม่วงอ่อน เรียกว่า ผักตบชวา. ๒ ก. เอาฝ่ามือหรือของแบน ๆ เป็นต้นตีอย่างแรง เช่น ตบหน้า ตบลูกเทนนิส, เอาฝ่ามือแตะเบา ๆ ด้วยความเอ็นดู เช่น ตบหัวเด็ก. ตบตา (สำ) ก. หลอกหรือลวงให้เข้าใจผิด. ตบแต่ง ก. ทำให้งาม; จัดให้ลูกสาวมีเรือนตามประเพณี เช่น ตบแต่ง ลูกสาวให้เป็นฝั่งเป็นฝา. ตบเท้า ก. อาการเดินกระแทกตีนกับพื้นแรง ๆ ของทหารหรือตำรวจ เป็นต้นเรียกว่า เดินตบเท้า. ตบแผละ [-แผฺละ] น. การเล่นชนิดหนึ่ง มีคนเล่น ๒ คน หันหน้าเข้าหากัน แต่ละฝ่ายตบเข่าและตบมือของตัวเองก่อน จึงใช้มือซ้ายตบมือซ้ายและ มือขวาตบมือขวาของอีกฝ่ายหนึ่งสลับกันกับตบมือและตบเข่า. ตบมือ ก. เอาฝ่ามือตีกันให้เกิดเสียงเพื่อแสดงความยินดีเป็นต้น, ปรบมือ ก็ว่า. ตบมือข้างเดียวไม่ดัง (สำ) ก. ทำอะไรฝ่ายเดียวไม่เกิดผล. ตบหัวกลางศาลา ขอขมาที่บ้าน (สำ) ก. ยอมรับผิดไม่สมกับความผิดที่ ทำไว้, ใช้เพี้ยนว่า ตบหัวที่ศาลา ขอขมาที่บ้าน ก็มี. ตบหัวลูบหลัง (สำ) ก. ทำหรือพูดให้กระทบกระเทือนใจในตอนแรกแล้ว กลับทำหรือพูดเป็นการปลอบใจในตอนหลัง.