กิน

ก. เคี้ยว เช่น กินหมาก, เคี้ยวกลืน เช่น กินข้าว, ดื่ม เช่น กินน้ำ,

ทำให้ล่วงลำคอลงไปสู่กระเพาะ; โดยปริยายหมายความว่าเปลือง เช่น กินเงิน กินเวลา, ทำให้หมดเปลือง เช่น รถกินน้ำมัน หลอดไฟชนิดนี้กินไฟมาก; รับเอา เช่น กินสินบน, หารายได้ โดยไม่สุจริต เช่น กินจอบกินเสียม; ชนะในการพนันบางอย่าง. กินกริบ ก. หาประโยชน์ใส่ตัวได้อย่างแนบเนียน. กินกัน ก. เอาเงินกันในระหว่างคู่ขาการพนัน, มักใช้ใน ความปฏิเสธว่า ไม่กินกัน. กินกำไร ก. กินเศษกินเลย, เบียดแว้ง, เบียดบัง. กินเกลียว ก. เข้ากันได้สนิท, มักใช้ในความปฏิเสธว่า ไม่กินเกลียวกัน. กินเกลือกินกะปิ (สำ) ว. อดทนต่อความลำบากยากแค้น เช่น เขาเคยกินเกลือกินกะปิมาด้วยกัน. กินแกลบกินรำ [-แกฺลบ-] (สำ) ว. โง่ เช่น ฉันไม่ได้กินแกลบกินรำนี่ จะได้ไม่รู้เท่าทันคุณ. กินขวา, กินซ้าย ก. อาการที่รถ เรือ ว่าว เป็นต้น เคลื่อนล้ำไปทางขวา หรือซ้ายมากเกินควร. กินขาด (ปาก) ว. ดีกว่ามาก, เหนือกว่ามาก, ชนะเด็ดขาด. กินข้าวต้มกระโจมกลาง (สำ) ก. ทำอะไรด้วยความใจร้อน ไม่พิจารณาให้รอบคอบ มักเป็นผลเสียแก่ตน. กินแขก (ถิ่น-พายัพ) ก. กินเลี้ยงในการแต่งงาน. กินความ ก. หมายความไปถึง, ได้ความครบอย่างกะทัดรัด. กินงาย ก. กินอาหารมื้อเช้า. กินเจ, กินแจ ก. ถือศีลอย่างญวนหรือจีน โดยกินอาหารจำพวกผักล้วน ไม่มีเนื้อสัตว์. กินใจ ก. รู้สึกแหนงใจ, สะดุดใจ, กระทบใจ; ซาบซึ้งใจ. กินช้อน ก. กินอาหารด้วยช้อน. กินดอก, กินดอกเบี้ย ก. ได้รับผลประโยชน์ที่เกิดจากทุนหรือเงินให้กู้. กินดอง ก. กินเลี้ยงในการแต่งงาน. (ถิ่น-อีสาน) น. พิธีอย่างหนึ่งทำเมื่อผัวเมียมีบุตรด้วยกันคนหนึ่ง หรือไม่มีบุตร แต่ได้ทำพิธีแปลงออกครบ ๓ ปี. กินด่าง (ถิ่น-อีสาน) น. พิธีอย่างหนึ่ง ทำเมื่อผัวเมีย มีบุตรด้วยกัน ๒ คน. กินดาย ก. กินดะไปจนหมด (ใช้เฉพาะการเล่นหมากแยก). กินดิบ ๑ ก. ชนะโดยง่ายดาย. กินตะเกียบ ก. กินอาหารด้วยตะเกียบ. กินตัว ก. ผุหรือขาดกร่อนไปเองอย่างผ้าขนสัตว์; ริบสิ่งที่นำมาพนันขันต่อกันจากผู้แพ้. กินตา ก. ลวงตาให้เห็นขนาดผิดไป. กินตามน้ำ (สำ) ก. รับของสมนาคุณที่เขาเอามาให้โดยไม่ได้เรียกร้อง (มักใช้แก่เจ้าพนักงานผู้มีอำนาจ). กินตำแหน่ง ก. ได้ครองตำแหน่ง. กินโต๊ะ ก. กินเลี้ยงด้วยอาหารอย่างดีแบบนั่งโต๊ะ, โดยปริยายหมายความว่า รุมทำร้าย. กินแถว ก. เอาตัวหมากออกจากกระดานตลอดทั้งแถว (ใช้เฉพาะการเล่นหมากแยก). ว. กระทบกระเทือนทุกคนในพวกนั้น, ถูกลงโทษทุกคนในพวกนั้น. กินทาง ว. ล้าทาง (ใช้แก่ยวดยาน) เช่น ขับรถกินทาง. กินที่ ก. เปลืองที่. กินที่ลับไขที่แจ้ง (สำ) ก. เปิดเผยเรื่องที่ทำกันในที่ลับ. กินนอกกินใน ก. เอากำไรในการซื้อขาย ทั้งในราคาและ นอกราคาที่กำหนด. กินนอน น. เรียกโรงเรียนที่จัดให้นักเรียนกินอยู่หลับนอน ในโรงเรียนว่า โรงเรียนกินนอน, เรียกนักเรียนที่อยู่ในโรงเรียน กินนอนว่า นักเรียนกินนอน. กินน้ำ ก. มีท้องเรือจมลึกลงไปในน้า เช่น เรือกินน้ำตื้น เรือกินน้ำลึก. กินน้ำตา (สำ) ก. ร้องไห้, เศร้าโศก. กินน้ำตาต่างข้าว (สำ) ก. ร้องไห้เศร้าโศกจนไม่เป็นอันกิน. กินน้ำใต้ศอก (สำ) ก. จำต้องยอมเป็นรองเขา, ไม่เทียมหน้าเทียมตาเท่า, (มักหมายถึงเมียน้อยที่ต้องยอมลงให้แก่เมียหลวง). กินน้ำพริกถ้วยเก่า (สำ) ก. อยู่กับเมียคนเดิม. กินน้ำพริกถ้วยเดียว (สำ) ก. อยู่กับเมียคนเดียว. กินน้ำไม่เผื่อแล้ง (สำ) ก. มีอะไรใช้หมดทันทีไม่คิดถึงวันข้างหน้า. กินน้ำเห็นปลิง (สำ) ก. รู้สึกตะขิดตะขวงใจเหมือนจะกินน้ำเห็นปลิง อยู่ในน้ำก็กินไม่ลง. กินใน ก. แหนงใจ, กินใจ. กินบนเรือนขี้บนหลังคา (สำ) ก. เนรคุณ. กินบวช ก. กินเครื่องกระยาบวชในลัทธิพิธี เช่นพิธีตรุษ, ใช้เข้าคู่กับคำ ถือศีล เป็น ถือศีลกินบวช, กินในเวลาตามกำหนด ของการถือพรตในลัทธิศาสนา. กินบ้านกินเมือง ก. ตื่นสายมาก ในความว่า นอนกินบ้านกินเมือง; (ปาก) ฉ้อราษฎร์บังหลวง. กินบ้านผ่านเมือง (โบ) ก. ครองเมือง. กินบุญ (ถิ่น-อีสาน, ชาวไทยอิสลาม) ก. กินเลี้ยงในงานทำบุญ. กินบุญเก่า (สำ) ก. ได้รับผลแห่งความดีที่ทำไว้แต่ปางก่อน (มักใช้เป็นสำนวนอุปมาแก่คนที่นอนกินนั่งกินสมบัติเก่า). กินแบ่ง น. เรียกสลากที่จำหน่ายแก่ผู้ถือเพื่อรับรางวัลในการเสี่ยงโชค โดยผู้จำหน่ายหักส่วนลดเป็นกำไรว่า สลากกินแบ่ง. กินปิ่นโต ก. ว่าจ้างให้ทำอาหารใส่ปิ่นโตส่งให้ตามที่ตกลงกัน, ผูกปิ่นโต ก็ว่า, (ปาก) ว่าปิ่นโต. กินปูนร้อนท้อง (สำ) ก. ทำอาการมีพิรุธขึ้นเอง, แสดงอาการเดือดร้อนขึ้นเอง. กินเปล่า [-เปฺล่า] ก. ได้ประโยชน์เปล่า ๆ ไม่ต้องตอบแทน. น. เรียกเงิน ทรัพย์สิน หรือสิ่งอื่น ๆ ที่เสียไป เพื่อให้ได้สิทธิ ตามที่ตกลงกันว่า เงินกินเปล่า. ว. ได้ประโยชน์แต่ฝ่ายเดียว เช่น เตะกินเปล่า. กินผัว ว. มีผัวกี่คน ๆ ก็ตายจากไปก่อนหมด. กินเพรา [-เพฺรา] น. กินอาหารมื้อเย็น. กินมือ ก. กินอาหารด้วยมือ. กินเมีย ว. มีเมียกี่คน ๆ ก็ตายจากไปก่อนหมด. กินเมือง ก. ครอบครองเมือง. กินไม่ลง (ปาก) ก. เอาชนะไม่ได้. กินรังแตน (สำ) ก. มีอารมณ์เสียหงุดหงิดบ่นว่าเกินกว่าเหตุ. กินรุก ก. เดินหมากเข้าไปกินหมากของอีกฝ่ายหนึ่งแล้วอยู่ใน ตำแหน่งที่จะกินขุนของอีกฝ่ายหนึ่งทันที (ใช้ในการเล่นหมากรุก). กินรูป ว. มีลักษณะให้เห็นขนาดย่อมกว่าตัวจริง, ใหญ่ดูเป็นเล็ก, ซ่อนรูป ก็ว่า. กินแรง ก. เอาเปรียบผู้อื่นในการทำงานหรือในการเลี้ยงชีพ; หนักแรง, ต้องใช้แรงมาก. กินลม ก. ต้านลม, รับลม, เช่น ว่าวกินลม ใบเรือกินลม. กินลมกินแล้ง (สำ) ก. ไม่ได้ประโยชน์อะไรเลย. กินล้างกินผลาญ ก. กินครึ่งทิ้งครึ่ง, กินทิ้งกินขว้าง, กินอย่างสุรุ่ยสุร่าย. กินลึก ว. มีเล่ห์ลึกซึ้ง. กินเลี้ยง ก. กินอาหารร่วมกันหลายคนเพื่อสังสรรค์กันเป็นต้น. กินเวลา ก. เปลืองเวลา, ใช้เวลามาก. กินเศษกินเลย (สำ) ก. กินกำไร, ยักเอาเพียงบางส่วนที่มีจำนวน เล็กน้อยไว้, ยักเอาส่วนที่เหลือไว้เป็นของตน,เอาเพียงบางส่วนไว้ เป็นของตน. กินส้อม ก. กินอาหารด้วยส้อม. กินสั่ง ก. กินมากผิดปรกติเมื่อถึงคราวจะตาย, โดยปริยายหมายความถึงกินจุเกินควร. กินสำรับ ก. กินอาหารที่เขาจัดมาเป็นสำรับ, (สำ) กินอาหารอย่างดี. กินสินบน ก. รับเงินหรือสิ่งของต่าง ๆ เป็นต้นเพื่อให้ทำประโยชน์ แก่ผู้ให้ในทางมิชอบ. กินสี่ถ้วย ก. กินเลี้ยงในงานมงคล [สี่ถ้วย คือ ขนม ๔ อย่าง อย่างละถ้วย ได้แก่ ไข่กบ (สาคูหรือเมล็ดแมงลัก), นกปล่อย (ลอดช่อง), มะลิลอย (ข้าวตอก), อ้ายตื้อ (ข้าวเหนียว) มีน้ำกะทิใส่ชามอยู่กลาง]. กินเส้น ก. ชอบกัน, เข้ากันได้, มักใช้ในความปฏิเสธว่า ไม่กินเส้นกัน. กินหน้า, กินหลัง, กินหาง ว. ลักษณาการของว่าวที่สายซุงบนสั้น เรียกว่า กินหน้า, ที่สายซุงบนยาว เรียกว่า กินหลัง, ที่เสียหางตัวเอง เรียกว่า กินหาง. กินหู้ (ปาก) ก. ผิดคาด. (มาจากเรื่องแทงหวย ถูกตัวเช้า กินตัวค่า). กินเหนียว (ถิ่น-ปักษ์ใต้) ก. กินเลี้ยงในงานแต่งงาน. กินเหมือนหมู อยู่เหมือนหมา, กินอย่างหมู อยู่อย่างหมา (สำ) ว. เละเทะไม่มีระเบียบ. กินเหล็กกินไหล (สำ) ว. ทนต่อความเหน็ดเหนื่อย หรือความเจ็บปวดได้อย่างผิดปรกติ. กินแหนง ก. สงสัย, ระแวง, ไม่แน่ใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ แคลงใจ เป็น กินแหนงแคลงใจ. กินอยู่กับปาก อยากอยู่กับท้อง (สำ) ก. รู้ดีอยู่แล้วแสร้งทำเป็นไม่รู้. กินอยู่พูวาย ก. กินอย่างอิ่มหนำสำราญ.