อัษฎ

[อัดสะดะ] ว. แปด. (ส.; ป. อฏฺ?).

อัษฎกฉันท์ น. ฉันท์ปัฐยาวัต. อัษฎมงคล, อัษฏมงคล น. สิ่งที่ถือว่าเป็นมงคล ๘ อย่าง นิยมดังนี้ ๑. กรอบหน้า ๒. คทา ๓. สังข์ ๔. จักร ๕. ธง ๓ ชาย ๖. ขอช้าง ๗. โคเผือก ๘. หม้อน้ำ. (ส.). อัษฎางคิกมรรค [อัดสะดางคิกะมัก] น. ทางปฏิบัติเพื่อความดับทุกข์ ตามหลักพระพุทธศาสนา ประกอบด้วยองค์ ๘ คือ ๑. สัมมาทิฐิ ความเห็นชอบ ๒. สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ ๓. สัมมาวาจา การเจรจาชอบ ๔. สัมมากัมมันตะ การงานชอบ ๕. สัมมาอาชีวะ การเลี้ยงชีวิตชอบ ๖. สัมมาวายามะ ความพยายามชอบ ๗. สัมมาสติ ความระลึกชอบ ๘. สัมมาสมาธิ ความตั้งใจชอบ เรียกว่า อริยมรรค มีองค์ ๘ รวมเรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา แปลว่า ทางสายกลาง. อัษฎายุธ, อัษฎาวุธ น. อาวุธ ๘ อย่าง คือ ๑. พระแสงหอกเพชรรัตน์ ๒. พระแสงดาบเชลย ๓. พระแสงตรี ๔. พระแสงจักร ๕. พระแสงดาบ และเขน หรือดาบและโล่ ๖. พระแสงธนู ๗. พระแสงของ้าวแสน พลพ่าย ๘. พระแสงปืนคาบชุดข้ามแม่น้ำสะโตง, จะอัญเชิญมาถวาย ในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก.