หัว

๑

น. ส่วนบนสุดของร่างกายของคนหรือสัตว์; ส่วนของพืชพันธุ์บางอย่าง ตอนที่อยู่ใต้ดิน เช่น หัวหอม หัวผักกาด, ส่วนที่อยู่ใต้ดินของพืชบางชนิด เป็นที่เกิดต้นอ่อน; ส่วนเริ่มต้นที่เป็นวงของตัวหนังสือ; ส่วนแห่งสิ่งของ บางอย่างที่อยู่ข้างหน้า หรือข้างต้น หรือแรกเริ่ม เรียกว่าหัวของสิ่งนั้น ๆ เช่น หัวเรือ หัวถนน หัวที; ช่วงแรกเริ่มของเวลา เช่น หัวปี หัววัน หัวค่ำ หัวดึก; ส่วนแห่งสิ่งของที่เป็นยอด เช่น หัวฝี, ส่วนแห่งสิ่งของที่ยื่นเด่น ออกไป เช่น หัวแหลม หัวสะพาน; ในการเล่นปั่นแปะหรือโยนหัว โยนก้อย เรียกสมมุติด้านหนึ่งของเงินปลีกว่า ด้านหัว คู่กับ ด้านก้อย; ส่วนที่ตรงข้ามกับหางหรือท้าย เช่น หัวแถวหางแถว หัวเรือ, ส่วนที่ ตรงข้ามกับ ก้น ในความว่า หัวหวานก้นเปรี้ยว; ส่วนที่เป็นแก่นสาร เช่น หัวยา หัวเหล้า. หัวกระเด็น น. สิ่งของที่โตและเด่นกว่าเพื่อนในหมู่หนึ่งหรือกองหนึ่ง, โดยมากมักใช้แก่ผลไม้บางชนิด เช่น ผลมะม่วง ผลมะปราง, โดยปริยาย หมายถึงผู้ที่มีความสามารถดีเด่นเป็นพิเศษ เช่น นักเรียนห้องนี้ล้วนแต่ หัวกระเด็นทั้งนั้น. หัวกระไดไม่แห้ง (สำ) ว. มีแขกมาเยี่ยมเยือนอยู่เสมอ (มักใช้หมายถึงบ้าน ที่มีลูกสาวสวย หรือบ้านผู้มีอำนาจวาสนา). หัวกระสุน น. ส่วนของกระสุนปืนซึ่งอัดอยู่ที่ปลายปลอกกระสุน. หัวก๊อก ดู ก๊อก ๑. หัวกะทิ น. กะทิที่คั้นครั้งแรก. ว. ที่ดีเด่นเป็นพิเศษ เช่น นักกีฬาที่เข้า แข่งขันในวันนี้เป็นพวกหัวกะทิทั้งนั้น. หัวก่ายท้ายเกย ว. มากมายเต็มไปหมดอย่างไร้ระเบียบ เช่น เรือจอดหัวก่าย ท้ายเกย เด็ก ๆ นอนกันหัวก่ายท้ายเกยเต็มห้องไปหมด. หัวกุญแจ น. เครื่องสับหลีกทางรถไฟ. หัวเก่า ว. นิยมของเก่า, นิยมตามแบบเก่า, (ปาก) ครึ, ไม่ทันสมัย. หัวแก้วหัวแหวน ว. ที่รักใคร่เอ็นดูมาก, ที่โปรดปรานมาก, เช่น ลูกศิษย์ หัวแก้วหัวแหวน. หัวขโมย น. ผู้มีสันดานเป็นขโมย. หัวข้อ น. ต้นเรื่อง, ส่วนสำคัญของเรื่องที่แยกออกเป็นส่วน ๆ และ กำหนด ไว้ตอนต้นเรื่อง, ใจความสำคัญ. หัวขั้ว น. ด้านหัวของผลไม้ส่วนที่ติดอยู่กับขั้วหรือก้าน, ด้านล่างของ ดอกไม้ส่วนที่ติดอยู่กับขั้วหรือก้าน; เรียกปลอกโลหะที่สวมขั้วแบตเตอรี่ เพื่อให้กระแสไฟฟ้าเคลื่อนที่ผ่านว่า หัวขั้วแบตเตอรี่; ต้นขั้ว. หัวขาด น. ชื่อฝีชนิดหนึ่ง เมื่อแรกขึ้นเป็นตุ่มเล็ก ๆ แล้วจึงเป็นฝี. หัวขี้แต้ น. ดินที่แห้งแข็งเป็นตะปุ่มตะป่ำอยู่ตามทุ่งนามักอูดขึ้นมาจาก รอยกีบเท้าวัวเท้าควาย. หัวขี้เลื่อย ว. โง่, มีปัญญาทึบ. หัวขี้หมา (ปาก) น. ก้อนขี้หมา. (ดู ก้อนขี้หมา ที่ ก้อน). หัวเข่า น. อวัยวะตรงที่ปลายกระดูกต้นขากับหัวกระดูกแข้งต่อกัน, เข่า ก็ว่า. หัวเข้า น. หัวของตัวหนังสือที่ม้วนเข้าอยู่ภายในเส้นกรอบของตัวอักษร เช่น ตัว ถ ตัว ผ, ตรงข้ามกับ หัวออก. (ดู หัวออก). หัวแข็ง ๑ ว. แข็งแรงทนทานไม่ใคร่เจ็บไข้ (มักใช้แก่เด็ก) เช่น เด็กคนนี้ หัวแข็ง ตากฝนเป็นชั่วโมงก็ไม่เป็นอะไรเลย; กระด้าง, ว่ายาก, เช่น เขาเป็นคนหัวแข็ง ผู้ใหญ่พูดเท่าไรก็ไม่ยอมเชื่อฟัง, ตรงข้ามกับ หัวอ่อน. ก. ไม่ยอมอ่อนตาม เช่น เขาหัวแข็งจริง ๆ ชี้แจงเท่าไรก็ไม่ยอมเปลี่ยน ความคิด. หัวโขน ๑ น. รูปหัวยักษ์ ลิง ที่ใช้สวมเวลาเล่นโขนหรือละคร, โดยปริยาย หมายถึงตำแหน่งหน้าที่หรือยศถาบรรดาศักดิ์ที่ดำรงอยู่ มักใช้ในสำนวน เช่น สวมหัวโขน ถอดหัวโขน. หัวโขน ๒ น. เรียกขนมชนิดหนึ่งทำด้วยข้าวโพดคั่วคลุกน้ำตาลที่เคี่ยว จนเหนียวว่า ข้าวโพดหัวโขน. หัวคลองท้ายคลอง ว. ทั่วทั้งคลอง. หัวคว่ำ น. ชื่อฝีชนิดหนึ่งที่มีหัวอยู่ข้างใน. หัวคะแนน (ปาก) น. ผู้รับหาคะแนนเสียงให้แก่ผู้สมัครรับเลือกตั้ง. หัวคันนา น. ดินที่พูนขึ้นเป็นคันตามท้องนาสำหรับขังน้ำไว้, คันนา หรือ ลูกคัน ก็เรียก. หัวค่ำ น. เวลาแรกมืด, เวลายังไม่ดึก. หัวคิด น. การใช้สมองคิด, สติปัญญา. หัวคุ้ง น. ส่วนเริ่มต้นของโค้งแม่น้ำ. หัวใคร่ น. สิ่งที่รักมาก, มักใช้คู่กับคำ หัวรัก เป็น หัวรักหัวใคร่. หัวงาน น. เวลาตั้งต้นทำงาน; เนื้อที่นาตรงเริ่มไถหรือคราด; สถานที่เริ่มต้น ทำงาน; (โบ) หัวหน้างาน. หัวเงื่อน น. ปมที่ทำไว้สำหรับกระตุกหรือชักออกเมื่อเวลาแก้, โดยปริยาย หมายถึงข้อความตรงที่จะต้องไขความให้กระจ่าง. หัวแง่ น. ส่วนที่เป็นเหลี่ยมเป็นสันเป็นมุมหรือส่วนที่ยื่นออกมา, แง่ ก็ว่า. หัวจิตหัวใจ น. หัวใจ, จิตใจ, (มักใช้ในทางตำหนิ) เช่น หัวจิตหัวใจเขาทำ ด้วยอะไรจึงเหี้ยมเกรียมนัก, อารมณ์ เช่น เขากำลังเศร้าโศกไม่มีหัวจิตหัวใจ จะทำอะไร. หัวจุก น. ผมเด็ก ๆ ที่ขมวดเอาไว้ตรงขม่อม, จุก หรือ ผมจุก ก็เรียก. หัวแจว น. ปลายสุดของด้ามแจวตรงที่สวมหมวกแจว. หัวโจก น. หัวหน้าผู้ประพฤติเกกมะเหรก. ว. เป็นโจกกว่าเพื่อน. หัวใจ น. อวัยวะภายในสำหรับฉีดเลือดให้หมุนเวียนเลี้ยงร่างกาย; ใจ, สิ่งที่มีหน้าที่รู้ รู้สึก นึก และคิด, เช่น เขาทำอย่างนี้เหมือนเป็นคนไม่มี หัวใจ; ส่วนสำคัญแห่งสิ่งต่าง ๆ; อักษรย่อของหลักธรรมหรือข้อความ ต่าง ๆ ที่ผูกไว้เพื่อกำหนดจำได้ง่าย นิยมว่าเป็นของขลัง เช่น หัวใจ อริยสัจ ว่า ''ทุ. ส. นิ. ม.'' หัวใจนักปราชญ์ ว่า ''สุ. จิ. ปุ. ลิ.'' หัวใจเศรษฐี ว่า ''อุ. อา. ก. ส.''. หัวชนกำแพง, หัวชนฝา (สำ) ว. มีลักษณะที่สู้ไม่ยอมถอย. หัวซุกหัวซุน ว. อาการที่หลบหนีอย่างรีบร้อนโดยไม่หยุดยั้ง เช่น ผู้ร้าย หนีตำรวจหัวซุกหัวซุน. หัวซุน ว. อาการที่ซวนไปข้างหน้า เช่น เดินหัวซุน, โดยปริยายหมายถึง อาการที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่นพูดว่า ใช้เสียหัวซุน คือ ใช้เสียจนโงหัว ไม่ขึ้นหรือใช้เสียจนไม่มีเวลาว่าง. หัวด้วน ๑ น. เรียกลมพายุที่เกิดขึ้นอย่างปัจจุบันทันด่วนแล้วหายไปว่า ลมหัวด้วน. หัวดาวหัวเดือน น. เม็ดตุ่มที่ผุดขึ้นตามตัว มีพิษมาก โดยมากขึ้นที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้าและนิ้วมือนิ้วเท้า. หัวดี ว. เฉลียวฉลาดรอบคอบ เช่น เด็กคนนี้หัวดี ปีนี้ต้องสอบเข้า มหาวิทยาลัยได้แน่. หัวดื้อ ว. ว่ายากสอนยาก เช่น เด็กคนนี้หัวดื้อจริง, ไม่ยอมเชื่อฟังหรือทำ ตามใครง่าย ๆ เช่น ผู้ใหญ่บางคนก็หัวดื้อ. หัวเด็ดตีนขาด (สำ) คำพูดแสดงการยืนยันอย่างเด็ดเดี่ยว แม้จะตายก็ไม่ ยอมเปลี่ยนใจ เช่น หัวเด็ดตีนขาดก็ไม่ยอมย้าย หัวเด็ดตีนขาดก็จะอยู่ที่นี่. หัวเดียวกระเทียมลีบ ว. ตัวคนเดียวโดดเดี่ยว ไม่มีพวกพ้อง. หัวต่อ น. ที่ซึ่ง ๒ ส่วนมาติดกัน, ระยะตรงที่เวลา ข้อความ หรือเหตุการณ์ ติดเนื่องกัน. หัวตะคาก น. แง่กระดูกเชิงกรานที่อยู่ใต้บั้นเอว, ตะคาก ก็เรียก. หัวตะโหงก [-โหฺงก] น. สิ่งที่นูนโหนกขึ้นมาจากพื้นราบ เช่น หัวตะโหงก ตอไม้. หัวเต่า น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์มฤคศิระ มี ๓ ดวง, ดาวหัวเนื้อ ดาวศีรษะเนื้อ ดาวศีรษะโค ดาวมฤคเศียร ดาวมฤคศิรัส ดาวมิคสิระ หรือ ดาวอาครหายณี ก็เรียก. หัวเตาไฟ น. มุมทั้ง ๔ ของแม่เตาไฟ. หัวถอก น. ปลายลึงค์ที่หนังหุ้มร่นเข้าไป. หัวเถิก ว. มีผมที่หัวตอนหน้าผากร่นสูงขึ้นไป. หัวแถว น. คนที่อยู่ต้นของแถว, โดยปริยายหมายถึงหัวหน้าหรือผู้นำ. หัวที น. เวลาแรก, เวลาที่เริ่มทำ, เวลาลงมือ. หัวทึบ ว. โง่มาก เช่น เด็กคนนี้หัวทึบ สอนอย่างไร ๆ ก็ไม่เข้าใจ. หัวเทียน น. เดือยหัวเสาสำหรับรับขื่อ; กลอุปกรณ์ของเครื่องยนต์ซึ่งทำ หน้าที่ให้ประกายไฟฟ้าในการจุดระเบิด เพื่อให้เกิดการเผาไหม้ไอเชื้อเพลิง ผสมอากาศภายในกระบอกสูบ. หัวเทียม (ถิ่น-ปักษ์ใต้) น. หัวกระเทียม. (ดู กระเทียม). หัวนกกระจอก น. กลอุปกรณ์ชนิดหนึ่งสวมอยู่ตรงกลางจานจ่ายไฟ ทำ หน้าที่หมุนจ่ายกระแสไฟแรงสูงให้เข้าสู่หัวเทียนเพื่อให้เกิดประกายไฟฟ้า ที่เขี้ยวหัวเทียน. หัวนม น. อวัยวะส่วนที่อยู่ตอนยอดของนมมนุษย์หรือสัตว์; ของที่ทำด้วย ยางเป็นต้น มีรูปคล้ายหัวนม สำหรับสวมขวดบรรจุน้ำนมหรือน้ำเป็นต้น เพื่อให้เด็กดูด; น้ำนมที่มีครีมมากจนข้น. หัวนอก ว. ที่นิยมแบบฝรั่ง, ที่มีความคิดอ่านแบบฝรั่ง, ที่นิยมของที่ผลิต จากต่างประเทศ. หัวนอน น. ด้านทางหัวของผู้นอน, ตรงข้ามกับปลายตีน; (โบ) ทิศใต้ เรียกว่า ทิศหัวนอน. หัวนอนปลายตีน น. หลักแหล่ง, เทือกเถาเหล่ากอ, เช่น คนคนนี้ไว้ใจยาก เพราะไม่รู้หัวนอนปลายตีนของเขา. หัวน้ำ น. น้ำหวานที่อยู่ในตอนบนของรวงผึ้ง. หัวน้ำขึ้น น. น้ำที่เริ่มไหลขึ้น. หัวน้ำลง น. น้ำที่เริ่มไหลลง. หัวเนื้อ น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์มฤคศิระ มี ๓ ดวง, ดาวหัวเต่า ดาวศีรษะเนื้อ ดาวศีรษะโค ดาวมฤคเศียร ดาวมฤคศิรัส ดาวมิคสิระ หรือ ดาวอาครหายณี ก็เรียก. หัวเนื้อทราย น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์บุรพภัทรบท มี ๒ ดวง, ดาวโปฐบท ดาวแรดตัวผู้ หรือ ดาวปุพพภัททะ ก็เรียก. หัวใน ว. ที่มีความคิดแบบไทย, ที่นิยมของที่ผลิตภายในประเทศ. หัวบัว ๑ น. หัวนมหญิง. หัวบัว ๒ น. กำไลที่ปลายทั้ง ๒ ข้างเป็นรูปดอกบัวตูม. หัวบ้านท้ายบ้าน ว. ทั่วทั้งหมู่บ้าน. หัวเบี้ย น. ผู้ที่เก็บและจ่ายเงินในวงถั่วโปเป็นต้น; (โบ) จำนวนเงินขนอน ตลาดที่เรียกเก็บเอาไว้ในทีแรก. หัวโบราณ ว. นิยมตามแบบเก่าแก่, (ปาก) ครึมาก, ล้าสมัย. หัวปลวก น. จอมปลวก, รังปลวกที่เป็นดินสูงขึ้น. หัวปลี น. ดอกของกล้วยที่ยังมีกาบหุ้มอยู่ ซึ่งอยู่ถัดจากกล้วยตีนเต่า. หัวปักหัวปำ ว. อาการที่หัวถลำไปข้างหน้าเพราะเมาเหล้าเมารถเป็นต้น เช่น คนเมาเดินหัวปักหัวปำ, โดยปริยายหมายความว่า โงหัวไม่ขึ้น เช่น ถูกใช้ทำงานจนหัวปักหัวปำ หลงผู้หญิงจนหัวปักหัวปำ. หัวปั่น ก. ทำงานจนยุ่งงงไป, ประสบกับเหตุยุ่งเหยิงหลาย ๆ เหตุเป็นต้น จนงง. ว. มึนงงเพราะประสบกับปัญหาต่าง ๆ ที่ทับถมเข้ามาจนแก้ไม่ตก. หัวป่า น. คนทำอาหาร ในคำว่า แม่ครัวหัวป่า พ่อครัวหัวป่า, โบราณเขียน เป็น หัวป่าก์. หัวปาก (โบ) น. นายร้อย. (จ. ปัก, แป๊ะ, ว่า ร้อย). หัวปี ว. ทีแรก, เกิดก่อนเพื่อน, เช่น ลูกคนหัวปี. หัวปีท้ายปี น. ต้นปีและท้ายปี เช่น เธอคลอดลูกหัวปีท้ายปี. หัวพัน น. ตำแหน่งข้าราชการโบราณรองจากนายเวรลงมา, หัวหน้าควบคุม ทหารจำนวนพันหนึ่ง; (โบ) นายทหารผู้ช่วยกองเสนาหลวงในสมัยโบราณ. หัวพุงหัวมัน น. ส่วนที่มีพุงและมันซึ่งถือว่าเป็นส่วนที่ดีในตัวปลา, โดยปริยายหมายความว่า ส่วนที่ดีที่สุดเยี่ยมที่สุดในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง. หัวฟัดหัวเหวี่ยง ว. อาการที่โกรธจัด เช่น เขาโกรธจัดเดินหัวฟัดหัวเหวี่ยง ออกไป. หัวฟืนหัวไฟ น. หัวค่ำ เช่น มาแต่หัวฟืนหัวไฟ. (ถิ่น-อีสาน) ว. หัวปี ในคำว่า ลูกหัวฟืนหัวไฟ. หัวมังกุท้ายมังกร (สำ) ว. ไม่เข้ากัน, ไม่กลมกลืนกัน, มีหลายแบบหลาย อย่างปนกัน. หัวมุม น. จุดรวมทั้งบริเวณใกล้จุดที่เส้น ๒ เส้น แนว ๒ แนวหรือระนาบ ๒ ระนาบมาบรรจบกัน. หัวเม็ด น. ปลายเสาที่มักกลึงเป็นรูปกลมและมียอดคล้ายตัวเม็ดของหมากรุก ที่ปลายเป็นรูปเหลี่ยมก็มี. หัวเมือง น. เมืองอื่นนอกจากเมืองหลวง; (ปาก) ต่างจังหวัด; (โบ) เมืองใหญ่ ที่มีเมืองน้อยมาขึ้น. หัวแม่ตีน, หัวแม่เท้า น. นิ้วต้นของเท้า. หัวแม่มือ น. นิ้วต้นของมือ, (ปาก) นิ้วโป้, นิ้วโป้ง. หัวแมลงวัน น. คำเปรียบขนาดของลูกมะม่วงที่แรกออกจากดอกประมาณ เท่าหัวแมลงวัน. หัวไม้ น. นักเลงที่ชอบตีรันฟันแทง, มักเรียกว่า นักเลงหัวไม้. หัวไม่วางหางไม่เว้น (สำ) ว. รวบหมดทั้งหัวทั้งหาง; อาการที่ทำงานอยู่ ตลอดเวลาโดยไม่มีเวลาหยุดพัก เช่น เขาทำงานหัวไม่วางหางไม่เว้น เขาถูกใช้งานจนหัวไม่วางหางไม่เว้น. หัวรถจักร น. รถหัวขบวนรถไฟ มีเครื่องยนต์ใช้ลากจูงรถไฟทั้งขบวน, รถจักร ก็เรียก. หัวรอ (โบ) น. หลักปักกันกระแสน้ำ. (ดู รอ). หัวระแหง น. พื้นดินที่แตกระแหง; โดยปริยายหมายความว่า แห่งหน ในความว่า ทั่วทุกหัวระแหง. หัวรักหัวใคร่ ว. ที่รักมาก เช่น ศิษย์หัวรักหัวใคร่. หัวรั้น ว. ดื้อดัน. หัวราน้ำ ว. มากเกินปรกติจนขาดสติ ในความว่า เมาหัวราน้ำ เที่ยวหัวราน้ำ. หัวรุนแรง น. เรียกคนที่มีความคิดเห็นอย่างใดอย่างหนึ่งอย่างเอาจริงเอาจัง ว่า คนหัวรุนแรง. ว. ที่นิยมการเปลี่ยนแปลงความคิดเห็นการปฏิบัติ หรือ นโยบายเป็นต้น อย่างหักหาญโดยไม่ยอมประนีประนอมใด ๆ. หัวเราะหัวไห้ (ปาก) ก. หัวเราะ. หัวเรี่ยวหัวแรง, หัวแรง น. ผู้เป็นกำลังสำคัญในการทำกิจการต่าง ๆ. หัวเรื่อง น. ถ้อยคำหรือวลีที่แสดงสาระสำคัญของเรื่องซึ่งเขียนไว้ที่ต้นเรื่อง. หัวเรือใหญ่ น. ผู้ออกรับแทนผู้อื่นเสียเอง, ผู้จัดการทุกอย่างให้ผู้อื่นด้วย ตนเอง, ผู้ที่ชอบเจ้ากี้เจ้าการทำเรื่องต่าง ๆ เสียเอง. หัวแร้ง น. เหล็กที่ปลายมีลักษณะคล้ายหัวของนกแร้ง ใช้เผาไฟให้ร้อนจัด แล้วจี้ตะกั่วบัดกรีเพื่อเชื่อมโลหะให้ติดกัน, เครื่องมือไฟฟ้าชนิดหนึ่ง เมื่อ ทำให้ปลายร้อนจัดด้วยกระแสไฟฟ้า ใช้จี้ตะกั่ว บัดกรีเพื่อเชื่อมโลหะให้ ติดกัน เรียกว่า หัวแร้งไฟฟ้า. หัวลม น. ต้นลม, ลมต้นฤดูหนาว; เรียกไข้ที่มักเกิดเพราะถูกอากาศเย็น ต้นฤดูหนาวว่า ไข้หัวลม. หัวล้าน ๑ ว. มีหัวไร้ผมบางแห่งหรือทั้งหมด. หัวล้านได้หวี (สำ) น. ผู้ที่ได้สิ่งซึ่งไม่เป็นประโยชน์แก่ตน มักพูดเข้าคู่กับ ตาบอดได้แว่น เป็น หัวล้านได้หวี ตาบอดได้แว่น. หัวล้านนอกครู (สำ) น. ผู้ที่ปฏิบัติผิดแผกไปจากคำสั่งสอนของ ครูบาอาจารย์หรือแบบแผนที่นิยมกันมา. หัวเลี้ยว น. ทางตอนที่โค้งหรือคดไปจากแนวตรง, เลี้ยว ก็ว่า. หัวเลี้ยวหัวต่อ น. ภาวะหรือเหตุการณ์ที่อยู่ในระยะต่อกันถือว่าเป็นตอน สำคัญที่จะเปลี่ยนแปลงสภาพหรือความคิดเป็นต้น เช่น วัยรุ่นเป็นช่วง หัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิตที่จะเติบโตเป็นผู้ใหญ่. หัวแล่น ว. มีความคิดเร็วปลอดโปร่ง เช่น วันนี้รู้สึกหัวแล่นดี ทำงานไป ได้เยอะ. หัวโล้น ๑ น. หัวที่โกนผมหมด. หัวไว ว. มีปฏิภาณไหวพริบดี. หัวสมอง (ปาก) น. ปัญญาความคิด เช่น เด็กคนนี้มีหัวสมองดี, สมอง ก็ว่า. หัวสมัยใหม่ ว. นิยมของใหม่, นิยมตามแบบใหม่, ตรงข้ามกับ หัวเก่า; ทันสมัย ตรงข้ามกับ หัวโบราณ, หัวใหม่ ก็ว่า. หัวสำเภา น. ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์ปุนัพสุ มี ๓ ดวง, ดาวสำเภาทอง ดาวสะเภา ดาวยามเกา ดาวตาเรือชัย หรือ ดาวปุนัพพสู ก็เรียก. หัวสูง ว. มีรสนิยมสูงจนเกินตัว; (ปาก) เย่อหยิ่ง. หัวเสีย ว. หงุดหงิด, มีอารมณ์โกรธค้างอยู่. หัวใส ว. มีความคิดว่องไวในการหาประโยชน์ เช่น พ่อค้าหัวใส. หัวไส้ น. กระเพาะปัสสาวะ; ดาก; หัวริดสีดวงทวาร. หัวหกก้นขวิด (สำ) ว. อาการที่ซนเล่นไปตามความพอใจไม่ต้องเกรงใจ ใคร เช่น เด็กพวกนี้ไปหัวหกก้นขวิดที่ไหนมา, อาการที่เที่ยวไปตาม ความพอใจไม่อยู่ติดบ้าน เช่น พาเที่ยวหัวหกก้นขวิด. หัวหงอก [-หฺงอก] น. หัวที่มีผมเปลี่ยนจากสีเดิมเป็นสีขาว, โดยปริยาย หมายถึงคนแก่, เมื่อใช้เข้าคู่กับคำ หัวดำ เป็น หัวหงอกหัวดำ หมายถึง ทั้งผู้ใหญ่และผู้น้อย. หัวหด ก. กลัวมาก, ขยาด, เช่น ได้ยินแค่ชื่อก็หัวหดแล้ว. ว. ใช้ประกอบ กับคำ กลัว ในความว่า กลัวจนหัวหด หมายความว่า กลัวมาก. หัวหน้า น. ผู้เป็นใหญ่ในหมู่หนึ่ง ๆ. หัวหน่าว น. ส่วนของร่างกายอยู่ระหว่างท้องน้อยกับอวัยวะสืบพันธุ์. หัวหมอ (ปาก) น. บุคคลที่ชอบตั้งตัวเป็นเสมือนผู้รอบรู้หรือนักกฎหมาย อ้างเหตุอ้างผลเพื่อโต้แย้งในเรื่องต่าง ๆ. หัวหมื่น น. ตำแหน่งราชการมหาดเล็กถัดจางวางลงมา. หัวหมุน ก. งง, สับสน, หัวหมุนเป็นลูกข่าง ก็ว่า. หัวหมู น. ส่วนของไถตอนที่ปลายสอดติดผาล. หัวหลักหัวตอ (สำ) น. บุคคลที่นึกว่าตนเป็นคนสำคัญแต่คนอื่นมองข้าม ไป เวลาทำงานสำคัญก็ไม่ปรึกษา (มักใช้ในลักษณะแสดงความน้อยอก น้อยใจ), ผู้หลักผู้ใหญ่ที่ถูกผู้น้อยมองข้ามไป เวลาทำงานสำคัญก็ไม่ ปรึกษาหารือก่อน (มักใช้ในลักษณะแสดงความน้อยอกน้อยใจ) เช่น เขาเห็นเราเป็นหัวหลักหัวตอไปได้ จะทำอะไรก็ไม่ปรึกษาหารือ. หัวหอก น. บุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่ทำหน้าที่นำผู้อื่นไปก่อนในการต่อสู้ หรือการพัฒนาสังคมเป็นต้น เช่น ส่งทหารพรานเป็นหัวหอกไปค้นหา ผู้ก่อการร้าย. หัวหาด น. ชายฝั่งทะเลที่อยู่ในความครอบครองของข้าศึก ซึ่งถ้ายึดได้แล้ว จะทำให้สะดวกในการยกพลขึ้นบก เรียกว่า ยึดหัวหาด, โดยปริยายหมายถึง จุดสำคัญหรือบุคคลสำคัญเป็นต้นซึ่งถ้ายึดไว้ได้ก็จะสามารถทำให้แผนการ ขั้นต่อไปประสบความสำเร็จ. หัวหายตะพายขาด (สำ) ว. อาการที่ชอบเที่ยวเตลิดไปไม่อยู่ติดบ้าน บางที ก็ไม่กลับบ้านเลย คล้ายวัวควายที่เชือกตะพายขาดเที่ยวเตลิดไป. หัวเห็ด น. เรียกตะปูชนิดหนึ่งที่หัวบานเหมือนดอกเห็ดสำหรับตอกสังกะสี เป็นต้น ว่า ตะปูหัวเห็ด. ว. ทรหดอดทน เช่น นักข่าวหัวเห็ด นักสืบหัวเห็ด; (โบ) ดื้อรั้นไม่ยอมเปลี่ยนความคิดง่าย ๆ, หัวเห็ดย้ำ ก็ว่า เช่น มหาชนโดย มากเขาทำกันอย่างไร เราก็ต้องทำอย่างนั้น ที่จะไปหัวเห็ดย้ำให้ผิดกาลเทศะ อย่างจีน ๆ ข้าพเจ้าไม่เห็นด้วย. (ลักวิทยา). หัวแหลม [-แหฺลม] น. ปลายแห่งแผ่นดินที่ยื่นออกไปในน้ำ. ว. ฉลาด หลักแหลม. หัวแหวน [-แหฺวน] น. ผักคราดหัวแหวน. (ดู คราด ๒). หัวใหม่ ว. นิยมของใหม่, นิยมตามแบบใหม่, ตรงข้ามกับ หัวเก่า; ทันสมัย, ตรงข้ามกับ หัวโบราณ, หัวสมัยใหม่ ก็ว่า. หัวไหล่ น. จะงอยบ่า. หัวอก น. ส่วนเบื้องบนของอกในระดับหัวใจ; (ปาก) สภาพที่น่าเห็นใจ เช่น หัวอกแม่ค้า หัวอกคนจน. หัวอกหัวใจ น. สภาพจิตใจที่น่าสงสารหรือน่าเห็นใจเป็นต้น เช่น นั่งก็ไม่ เป็นสุข นอนก็ไม่เป็นสุข หัวอกหัวใจมันร้อนรุ่มไปหมด. หัวออก น. หัวของตัวหนังสือที่ม้วนออกนอกเส้นกรอบของตัวอักษร เช่น ตัว พ ตัว ภ, ตรงข้ามกับ หัวเข้า. หัวอ่อน ว. ว่าง่าย, สอนง่าย, เช่น เขาเป็นคนหัวอ่อน บอกอะไรก็เชื่อ, ตรงข้ามกับ หัวแข็ง. ก. ยอมอ่อนตามง่าย เช่น เด็กคนนี้หัวอ่อนมาก พอชี้แจงให้เข้าใจก็เปลี่ยนความคิดทันที, ตรงข้ามกับ หัวแข็ง. ๒ น. สติปัญญา, ความสามารถพิเศษ, ความคิดริเริ่ม, เช่น เด็กคนนี้มีหัวทาง ดนตรี; ผู้ที่มีความคิดหนักไปทางใดทางหนึ่ง เช่น หัวกฎหมาย; ปัญญา, ความคิด, เช่น หัวดี หัวไว. ๓ (โบ) ก. เปล่งเสียงแสดงความขบขัน ดีใจ ชอบใจ เป็นต้น, หัวเราะ หรือ หัวร่อ ก็ว่า, ใช้ว่า หวัว หวัวเราะ หรือ หวัวร่อ ก็มี. หัวร่อ ก. เปล่งเสียงแสดงความขบขัน ดีใจ ชอบใจ เป็นต้น, หัวเราะ ก็ว่า, (โบ) เขียนเป็น หวัวร่อ ก็มี. หัวเราะ ก. เปล่งเสียงแสดงความขบขัน ดีใจ ชอบใจ เป็นต้น, ใช้เข้าคู่กับคำ หัวไห้ เป็น หัวเราะหัวไห้ ก็มี, หัวร่อ ก็ว่า, (โบ) เขียนเป็น หวัวเราะ ก็มี.