ลง

ก. ไปสู่เบื้องต่ำหรือไปสู่เบื้องที่ถือว่าตรงข้ามกับขึ้น เช่น น้ำลง

เครื่องบินลง, ไปสู่พื้นดินและพื้นอื่น ๆ เช่น ลงดิน ลงบันได ลงเรือ; เอาเครื่องมือจับสัตว์น้ำวางขึง หรือปัก เพื่อจับสัตว์น้ำ เช่น ลงข่าย ลงลอบ ลงอวน ลงเบ็ด; จด เช่น ลงบัญชี; ทำพิธี จารึกมนตร์หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น ลงเลขลงยันต์ ลงนะหน้าทอง ลงกระหม่อม; ยอม เช่น ผู้น้อยต้องลงผู้ใหญ่; ตีพิมพ์ออกเผยแพร่ เช่น เอาข่าวไปให้หนังสือพิมพ์ลง ลงแจ้งความ; ตกลงปลงใจ แล้วก็ปักใจถือเอาเป็นแน่ เช่น ลงได้ทำเป็นไม่ทิ้ง ลงสู้แล้วไม่ถอย; ปลูก เช่น ลงมะพร้าว ลงลิ้นจี่; ลด เช่น ราคาทองลง ค่าเงินดอลลาร์ลง; ตก เช่น น้ำค้างลง ฝนลง หมอกลง; เฆี่ยน เช่น ลงไม้ เอาหวายลงหลัง; ท้องเดิน เช่น ทั้งลงทั้งราก. ว. อาการที่ไปสู่เบื้องต่ำ เช่น ไหลลง เลื่อนลง ถอยลง; มากกว่าเดิม เช่น เลวลง ผอมลง ถูกลง สั้นลง. ลงกระหม่อม ก. ลงยันต์บนกระหม่อม แล้วเสกเป่าให้อยู่ยง คงกระพันเป็นต้น. ลงกลอน ก. ใส่กลอน, เดิมหมายถึงใส่กลอนล่าง. ลงโกศ ก. บรรจุศพลงในโกศ, เข้าโกศ ก็ว่า. ลงขัน ก. เอาเงินใส่ลงในขันเป็นต้นเพื่อช่วยในงานต่าง ๆ เช่น งานตัดจุก, ช่วยกันออกเงินเพื่อการใดการหนึ่ง เช่น ลงขันซื้อตู้เย็น ไว้ใช้เป็นส่วนกลาง ลงขันเพื่อรวมเงินเป็นค่าอาหารในเวลาเดินทาง. ลงข่าว ก. ตีพิมพ์ข่าวออกเผยแพร่. ลงเข็ม ก. ตอกเสาเข็มเพื่อฝังเป็นรากสิ่งก่อสร้างกันทรุด, ตอกเข็ม ก็ว่า. ลงแขก ก. ร่วมแรงเพื่อนบ้านมาช่วยกันทำงานเช่นดำนา เกี่ยวข้าว ให้ลุล่วงเร็วขึ้นโดยไม่รับค่าจ้าง และผลัดเปลี่ยนช่วยกันไปตาม ความจำเป็นของแต่ละบ้าน; (ปาก) รุมกันข่มขืนกระทำชำเราหญิง. ลงคราม ก. เอาผ้าขาวที่ซักแล้วชุบลงในน้ำผสมครามอ่อน ๆ ก่อนนำขึ้นตาก เพื่อให้ผ้าขาวนวลเมื่อแห้งแล้ว. ลงความเห็น ก. มีความเห็นร่วมกัน. ลงคอ ว. อาการที่ทำสิ่งที่ขัดต่อคุณธรรมหรือศีลธรรมเป็นต้น โดยไม่ตะขิดตะขวง เช่น แม่หาเงินมาด้วยความยากลำบาก ลูกยังขโมยได้ลงคอ เด็กตัวเท่านี้แม่ยังตีได้ลงคอ. ลงคะแนน ก. แสดงความเห็นโดยลงเป็นคะแนน. ลงเงิน ก. เอาเงินมารวมกันเพื่อทำกิจการต่าง ๆ เช่น ลงเงินกัน จัดรถไปทัศนาจร. ลงจอบ ก. ใช้จอบขุดดิน, ลงจอบลงเสียม ก็ว่า. ลงชื่อ ก. เขียนชื่อ, ลงลายมือชื่อ, ลงนาม ก็ว่า. ลงดาบ ก. ประหารชีวิตด้วยการใช้ดาบฟันคอให้ขาด เช่น เพชฌฆาตลงดาบนักโทษ. ลงแดง ก. ท้องเดินและถ่ายเป็นเลือดออกมามาก (มักใช้แก่ คนอดฝิ่น). ลงตัว ว. ไม่มีเศษ ในคำว่า หารลงตัว. ก. พอดี เช่น เรื่องนี้ ลงตัวแล้ว. ลงถม ก. ใช้น้ำยาเคมีใส่ลงในพื้นที่เป็นร่องระหว่างลวดลายใน เครื่องเงิน แล้วใช้ความร้อนอบให้น้ำยาติดและให้พื้นเป็นสีดำ, ถม ถมดำ หรือ ถมยา ก็เรียก. ลงถมยาสี ก. ใช้น้ำยาเคมีใส่ลงในพื้นที่เป็นร่องระหว่างลวดลาย ในเครื่องเงินแล้วใช้ความร้อนอบให้น้ำยาติดและให้พื้นเป็นสี ต่าง ๆ, เรียกสั้น ๆ ว่า ลงยา. ลงทอง ก. ปิดทองตามลวดลาย เช่น ลวดลายแกะไม้ลงทอง. ลงท้อง ก. ท้องเดิน. ลงทะเบียน ก. จดเป็นหลักฐาน เช่น จดหมายลงทะเบียน, ลงชื่อ รายงานตัวเป็นหลักฐาน เช่น ลงทะเบียนเข้าร่วมสัมมนา, ลงชื่อ แสดงความจำนงเข้าเรียน เช่น ลงทะเบียนเรียนภาคที่ ๑. ลงทัณฑ์ (กฎ) ก. ลงโทษผู้กระทำผิดต่อวินัยทหารหรือวินัยตำรวจ. ลงท่า น. พระราชพิธีลงสรงในแม่น้ำของเจ้าฟ้า ทางราชการ เรียกว่า พระราชพิธีสระสนาน; พิธีนำช้างลงสรงสนานที่ท่า. ลงท้าย ก. จบ เช่น ลงท้ายจดหมายว่า ขอแสดงความนับถือ. ว. ในที่สุด เช่น พูดว่าจะให้เงิน ลงท้ายก็เหลว คนเราลงท้าย ก็ต้องตายกันทุกคน, เรียกข้อความที่ลงท้ายจดหมาย เช่น ควร มิควรแล้วแต่จะโปรด ขอแสดงความนับถืออย่างยิ่ง ว่า คำลงท้าย. ลงทุน ก. นำเงินหรือทรัพย์สินเป็นทุนเพื่อประกอบธุรกิจ, โดย ปริยายหมายความว่า ยอมทำสิ่งที่ยากและไม่น่าจะทำได้ เช่น เขา ลงทุนโกนหัวแสดงละคร. ลงโทษ ก. ทำโทษเช่นเฆี่ยน จำขัง ปรับเอาเงิน เป็นต้น. ลงนะหน้าทอง ก. ลงอักขระ นะ เป็นอักษรขอมที่หน้าผากและ ปิดทองแล้วเอานิ้วหัวแม่มือคลึงให้ทองหายไปในเนื้อ เพื่อให้ เกิดเสน่ห์เมตตามหานิยม. ลงนา ก. เริ่มทำนา, ยกออกจากบ้านไปอยู่นาเพื่อทำนา. ลงนาม ก. ลงชื่อ. ลงเนื้อเห็นด้วย ก. เห็นพ้องด้วย. ลงโบสถ์ ก. ลงอุโบสถ; โดยปริยายหมายความว่า เข้ากันได้ (มักใช้ในประโยคปฏิเสธ) เช่น นาย ก กับ นาย ข ไม่ลงโบสถ์กัน. ลงปฏัก, ลงประตัก ก. แทงด้วยประตัก (ใช้แก่วัวควาย), โดยปริยายหมายความว่า ทำโทษหรือดุด่าว่ากล่าวเป็นต้น เพื่อให้หลาบจำ. ลงแป้ง ก. เอาผ้าชุบลงในน้ำผสมแป้งมันที่กวนสุกแล้ว เพื่อให้ผ้า แข็งอยู่ตัว. ลงผี ก. เชิญผีมาสิงอยู่ในคนแล้วถามเหตุร้ายดี, เข้าผี หรือ ทรงเจ้า เข้าผี ก็ว่า. ลงฝัก น. โรคเกิดเพราะเส้นเลื่อนลงสู่ถุงอัณฑะทำให้ถุงอัณฑะโต เรียกว่า กระษัยลงฝัก. ลงพระบังคน (ราชา) ก. ถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะ, ถ้าถ่ายปัสสาวะ เรียกว่า ลงพระบังคนเบา, ถ้าถ่ายอุจจาระ เรียกว่า ลงพระบังคนหนัก. ลงพื้น ก. เอาวัตถุเช่นดินสอพองหรือรักสมุกทาลงบนพื้นเพื่อให้ ผิวเรียบก่อนที่จะทาน้ำมัน ทาสี หรือ เขียนลวดลาย. ลงพุง ว. มีพุงพลุ้ยหรือยื่นออกมา. ลงมติ ก. ลงความเห็นร่วมกันอย่างใดอย่างหนึ่ง. ลงมีด ก. จดมีด คือ เริ่มฟัน. ลงมีดลงไม้ ก. ตีรันฟันแทง. ลงมือ ก. เริ่มทำ, ตั้งต้นทำ, เช่น ลงมือกินได้, ทำ เช่น กับข้าววันนี้ ฉันลงมือเอง งานนี้เธอลงมือเองเชียวหรือ. ลงไม้ ก. เฆี่ยนด้วยไม้; เอาไปใส่คาหรือใส่ขื่อไว้. ลงยา ก. ใช้สารเคมีใส่ลงในพื้นที่เป็นร่องระหว่างลวดลายใน เครื่องเงิน แล้วใช้ความร้อนอบให้น้ำยาติดและให้พื้นเป็นสีต่าง ๆ, เรียกเต็มว่า ลงถมยาสี. ลงรอย, ลงรอยกัน ก. เข้ากันได้. ลงรัก ก. เอารักทาลงบนผิวสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อทำให้ผิวเรียบ เกลี้ยง ดำ เป็นมัน. ลงราก ก. ท้องเดินและอาเจียน; วางฐานรากอันเป็นโครงสร้าง ส่วนที่รองรับอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างตอนล่างสุดไม่ให้ทรุด เช่น ลงรากตึก ลงรากอาคาร; มีรากงอกลงไปยึดดิน เช่น ต้นไม้ลงราก. ลงเรือลำเดียวกัน (สำ) ก. ทำงานร่วมกัน, ร่วมรับผลการกระทำ ด้วยกัน. ลงแรง ก. ออกแรงทำงาน. ลงโรง ก. เริ่มการแสดงมหรสพเช่นโขน ละคร ลิเก; เข้าสู่ โรงพิธีซัดน้ำ. ลงเลขลงยันต์ ก. เขียน สักหรือแกะสลักตารางหรือลายเส้นเป็น ตัวเลข อักขระ หรือรูปภาพลงบนแผ่นผ้า ผิวหนัง ไม้ โลหะ เป็นต้น พร้อมกับร่ายเวทมนตร์คาถากำกับ ถือว่าเป็นของขลัง. ลงเวลา ก. บันทึกเวลาที่มาทำงานและกลับบ้าน. ลงศอก ก. เอาศอกกระทุ้งลง เช่น นักมวยลงศอกคู่ต่อสู้; ใช้ศอก ยันลงกับพื้นเพื่อพยุงตัวขณะหมอบ. ลงส้น ก. อาการที่เดินกระแทกส้นเท้าแสดงความไม่พอใจเป็นต้น. ลงสนาม ก. ลงแข่งขัน, ลงประลองความสามารถ, เช่น ฟุตบอล รอบนี้ไทยลงสนามกับเกาหลี ลงสนามบอกสักวา. ลงสมุก [ลงสะหฺมุก] ก. ใช้ดินหรือถ่านใบตองแห้งเป็นต้นป่น เป็นผงผสมกับยางรักให้เหนียว ทาทับบนพื้นวัตถุเพื่อเตรียมผิว ให้แน่นและเรียบ. ลงสิ่ว ก. แกะสลักไม้โดยใช้สิ่วกัดผิวไม้ออกให้เหลือส่วน ที่ต้องการ. ลงสี ก. ระบายสีเป็นรูปภาพ. ลงเส้น ก. เขียนเส้นให้เห็นเป็นรูปภาพ. ลงหญ้าช้าง น. การลงโทษในสมัยก่อน คือ เอาตัวไปเป็นคนเลี้ยงช้าง. ลงหลักปักฐาน (สำ) ก. ตั้งที่อยู่ทำมาหากินเป็นหลักแหล่ง. ลงหัว ก. มีหัวงอกอยู่ใต้ดิน (ใช้แก่พืชบางชนิด) เช่น มันลงหัว เผือกลงหัว; โดยปริยายหมายความว่า ยอมอ่อนน้อม แต่มักใช้ ในความปฏิเสธ เช่นไม่ยอมลงหัวให้ใคร. ลงหิน ว. เรียกเครื่องใช้ประเภทหนึ่ง เช่น ขัน พาน ทัพพี ที่ทำด้วย ทองแดงเจือดีบุก เนื้อเปราะ ว่า เครื่องลงหิน หรือ ทองลงหิน. ลงอาญา, ลงอาชญา ก. ลงโทษหรือทำโทษด้วยวิธีต่าง ๆ ได้แก่ ประหารชีวิต จำคุก กักขัง ปรับ ริบทรัพย์สิน. ลงอุโบสถ ก. เข้าร่วมสังฆกรรมฟังพระปาติโมกข์ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ วันแรม ๑๔ หรือ แรม ๑๕ ค่ำของเดือน (ใช้แก่พระสงฆ์), ลงโบสถ์ ก็ว่า. ลงเอย ก. จบ, เลิก, สิ้นสุด, ยุติ, เช่น เรื่องนี้ลงเอยเสียที.